دانشمند حوزه روانشناسی و روانپزشکی به نام پروفسور بالتیمور در دانشگاه جان هاپکینز آزمایشی انجام میدهد که نام آن را آزمایش موقعیت ناآشنا میگذارد.
طبق این آزمایش کودکان بر اساس رفتار نسبت به والد در محیط غریبه به سه دسته و الگو تقسیم میشوند.
۱- کودکان با الگوی رفتار ۲ سوگرا( مضطرب یا خشمگین)
۲- کودکان با الگوی رفتار ایمن
۳- کودکان با الگوی رفتار ناایمن اجتنابی
۴ موقعیت مهم این آزمایش عبارتند از :
موقعیت اول:
ورود کودک به یک اتاق ناآشنا همراه با مادر و بررسی میزان اکتشاف او نسبت به محیط جدید
موقعیت دوم:
جدایی مادر از کودک و تنها ماندن او و بررسی واکنش او نسبت به ترک مادر و بررسی ادامه اکتشاف محیط
موقعیت سوم :
بازگشت مادر و واکنش کودک به مادر و ادامه رفتار اکتشاف محیط
موقعیت چهارم:
بررسی رفتار پاسخدهی مادر به کودک در محیط منزل.
الگوی اول: رفتار دو سوگرا یا مضطرب و خشمگین:
موقعیت ۱: حالت آدامس و چسبیده به مادر واکنش او به محیط ناآشناست( دقیقا یاد کودکانی میافتم که اول مهر به مدرسه میروند) این رفتار نه نشانه ترس که نشانه عدم اطمینان عاطفی است که کودک به والد خود دارد چون در حافظه او عدم پاسخدهی مادر بسیار تکرار شده است.
موقعیت۲: با ترک کردن مادر این کودکان به شدت آشفته میشوند و به هیچ وجه در پی اکتشاف محیط نمیروند.
موقعیت ۳: در بازگشت مادر ابتدا به مادر نزدیک میشوند اما پس از مدتی نسبت به مادر رفتارهای خشن از خود نشان میدهند که نوعی سرزنش مادر است.
موقعیت۴: در منزل رفتار مادران با این کودکان متناقض بوده و هر وقت مادر حال داشته پاسخ داده و در بعضی موارد هم مادر پاسخگو واکنش کودک نبوده است.
الگوی دوم الگوی ایمن و سالم:
موقعیت ۱: مادر را به عنوان پایگاه قرار میدهد و به جستجو و اکتشاف محیط جدید میرود و هر چند دقیقه به طرف مادر برمیگردد و از حضور او اطمینان خاطر کسب میکند.
موقعیت۲: در ترک مادر آشفته نمیشود اما از میزان اکتشاف محیط او در تنهایی کاسته میشود اما بیتحرک نمیماند.
موقعیت۳: در بازگشت مادر به مدت میانگین دو دقیقه استقبال گرمی از مادر میکند و رفتار اکتشاف محیط را با تلاشی بیشتر از سر میگیرد.
موقعیت۴: چنین مادرانی نسبت به کودک خود بسیار رفتار حساسی در منزل دارند و به صورت فعالانه به تمام کنشهای کودک خود رفتار پاسخدهنده دارند.
الگوی سوم: الگوی ناایمن اجتنابی:
موقعیت اول: مادر را بسیار سریع فراموش می کند و آشفته نیست و به مقداری کمتر از کودکان ایمن به اکتشاف محیط جدید مبادرت میورزد.
موقعیت دوم: در لحظات بعد از ترک مادر، به هیچ وجه پریشان نمی شود.
موقعیت سوم: در بازگشت مجدد مادر، از مادر استقبال نمیکند و حتی از مادر اجتناب نیز دارد.
موقعیت چهارم: در بررسی رفتار در منزل مادر و کودک بالتیمور به این نتیجه رسید که رفتار غالب مادر این کودکان رفتاری به غایب بیتوجهانه و پاسخندهنده و طردکننده است. و در بسیار موارد مادر رفتار مداخلهکننده در مواردی را دارد که کودک نیازی به مداخله نداشته است. به صورت خلاصه مادر در اکثر موارد غیرپاسخگو نسبت به کنش کودک طبقهبندی میشود. طردشدگی زیاد از جانب مادر باعث رفتار اجتنابی دفاعی در کودک میشود و در بزرگسالی نیز این کودکان در روابط عاطفی و شغلی،کاری خود به راحتی به کسی اعتماد نمیکنند و به سختی روابط صمیمانه برقرار میکنند.
بدین گونه ما دارای سه شکل و گروه افراد ناایمن در سیستم دلبستگی هستیم و فقط یک شکل ایمن وجود خواهد داشت. سیستم دلبستگی از تلاش کودک برای پاسخگیری از والد و مراقب و میزان پاسخگویی و اهدای احساس امنیت ذهنی به کودک، تشکیل میشود.
افراد گروه ناایمن دوسوگرا/مضطرب و خشمگین در رفتارهای بزرگسالی چسبندگی به مظهر دلبستگی دارند او را به شدت تعقیب میکنند و پرخاشگری بیشتری به مظهر دلبستگی( همسر، معشوق، استاد،دوست، شریک) دارند و سیستم دلبستگی به صورت بیش فعال عمل میکند.
در گروه دوم سیستم دلبستگی به صورت کاملا غیرفعال و نزدیک به حالت خاموش قرار میگیرد و این بخاطر ناامیدی ریشهدار کودک به پاسخ از مراقب یا مادر در سالهای ابتدایی زندگی است. مزیت این گونه افراد عدم ورود به روابط عاطفی و تمرکز بر کارهای شخصی و روزمره است که نمونه آن را در افراد معتاد به کار در بزرگسالی میبینیم.
گروه سوم افراد دچار دوگانهسوزی در روابط عاطفی میشوند. ترکیبی متناقض از تلاش و ناامیدی در روابط عاطفی بزرگسالی دارند و به اصطلاح عامیانه فارسی دچار شلکن سفتکن عاطفی هستند. چون رفتار والد مادر یا مراقب اصلی آنها در کودکی رفتاری متناقض بوده و گاهی پاسخگو بوده و گاهی نیز توسط ذهن کودک، غیرپاسخگو تشخیص داده شده است. این افراد اعتیاد به کار و شغل را تجربه میکنند و در شغل خود ممکن است به افراد فوقموفقی تبدیل شوند اما در روابط عاطفی و احساسی یک نمونه کامل شکستخورده را نشان خواهند داد.
خیلی دقیق و علمی در این زمینه نوشتید.ممنون از شما
[…] بدین گونه ما دارای سه شکل و گروه افراد ناایمن در سیستم د… […]